ಕಾಯಸ್ತ ರಾಜ...

 #ದಕ್ಷಿಣ_ಭಾರತದ_ಕಾಯಸ್ಥ_ರಾಜ

 "ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಅಯ್ಯಂಬೋಟ್ಲಪಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ  ಕಾಯಸ್ಥರಾಜಗಂಗಯ್ಯಸಾಹಿನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಶಾಸನ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ."

 ಗಂಗಯ್ಯ ಸಾಹಿನಿ 1262 CE ನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು ಎಂದು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ.

 ಕಾಯಸ್ಥ ರಾಜ ಗಂಗಯ ಸಾಹಿನಿಯ ಮರಣವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಶಾಸನವು ಪ್ರಕಾಶಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅಯ್ಯಂಬೋಟ್ಲಪಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.

 ಪುರಾತತ್ವ ತಜ್ಞರು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಕಾಶಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಯರ್ರಗೊಂಡಪಾಲೆಂ ಮಂಡಲದ ಅಯ್ಯಂಬೋಟ್ಲಪಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ಶಾಸನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕಾಯಸ್ಥ ರಾಜ ಗಂಗಯ ಸಾಹಿನಿಯ ಮರಣದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಿದ್ದಾರೆ.

  ಕೆ. ಮುನಿರತ್ನಂ ರೆಡ್ಡಿಯವರು  ನಿರ್ದೇಶಕ (ಎಪಿಗ್ರಫಿ), ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ (ASI) ಮೈಸೂರು, ಶಾಸನವನ್ನು ಡಿಕೋಡ್ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ."

 ಗಂಗಾಯ ಸಾಹಿನಿಯು ಸಾಹಿನಿ ಕಾಯಸ್ಥ ರಾಜವಂಶದ ಮೊದಲ ದೊರೆ.  ಅವರು ಕಾಕತೀಯ ರಾಜವಂಶದ (ಕಾಕತೀಯ ರಾಜವಂಶವು ಕ್ಯಸ್ತ ರಾಜವಂಶದವರಾಗಿದ್ದರು) ಗಣಪತಿ ದೇವರೊಂದಿಗೆ ಒಡನಾಟವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. 

 ಕಾಯಸ್ಥ ದೊರೆಗಳು ತಮ್ಮ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ತೆಲಂಗಾಣದ ನಲ್ಗೊಂಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಾನುಗಲ್ಲುನಿಂದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕೋಲಾರದ ಬಳಿ ಚಿಂತಾಮಣಿಯವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು.  ಈ ಕಾಯಸ್ಥರು ವಿವಿಧ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಿಂದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಬಂದರು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.

 ಶ್ರೀ ಕೆ. ಮುನಿರತ್ನಂ ರೆಡ್ಡಿ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ದಿನಾಂಕ [ಶಕ 1184] ದುಂದುಭಿ, ಭಾದ್ರಪದ, ಸು 15, ಗುರುವಾರ, 1262 ಸಿ.ಇ.ಯಲ್ಲಿ ಆಗಸ್ಟ್ 31 ರಂದು ಚಂದ್ರಗ್ರಹಣ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.

 "ಈ ಶಾಸನವು ಗಂಗಾಯ ಸಾಹಿನಿಯ (1239-1257 ಸಿ.ಇ.) ಪುಣ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸತ್ರಯ್ಯನಿಂದ ಶ್ರೀಗಿರಿ (ಶ್ರೀಶೈಲದ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವರು) ದೇವರಿಗೆ ಸದಾ-ಸುಂಕಮ್ ಜೊತೆಗೆ ಗುಡೂರು ಗ್ರಾಮದ ಉಡುಗೊರೆಯನ್ನು (ಎಲ್ಲ ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ಪಡೆದ ನಂತರ) ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ.  ಒಂದು ಚಂದ್ರ ಗ್ರಹಣ.  ಮೇಲಿನ ಕಾಣಿಕೆಯನ್ನು ಹಳ್ಳಿಶೆಟ್ಟಿಯವರಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಲಾಯಿತು,” ಹಳ್ಳಿಶೆಟ್ಟಿ ಆ ಪ್ರದೇಶದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಉಡುಗೊರೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಅವರಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು.

#sihijeeviVenkateshwara #inscription #stone #Kingdom #Telangana